Блогийн найзууддаа онч мэргэн үгсийн хэсгээс толиллуулж байна. Магадгүй танд хэрэг болч ч магад. Үг бүхэн өөрийн үнэ цэнийг дагуулж байдаг.

өмнөх post-ийн үргэлжлэл

Мэдээлэл 3. Өсвөр үеийнхний бие махбодь, танин мэдэхүй сэтгэл зүйн өөрчлөлтийг насны 3-н үе шатаар нь авч үзвэл          

	Ýðò үе; 10-13 нас	Äóíä үе; 14-16 нас	Хожуу үе;  17-19 (òîãòìîë áèø)
ªñºëò	-          “Би хэвийн үү” гэсэн асуултыг өөртөө их тавьж эргэлзэнэ.-           Бýëãèéí хоёрдогч øèíæ òýìäã¿¿ä èëýðíý. ªñºëò õóðäàñна.	-          Бýëãèéí хоёрдогч øèíæ òýìäã¿¿ä ýð÷èìòýé ÿâàãäàíà.-           Биеийн өсөлт хөгжилт дээд хэмжээндээ хүрч, цаашид уäààøран, íàñàíä õ¿ðñýí õ¿íèé õºãæëèéí 95%-д õ¿ðíý.-          Биеийн гадаад төрх байдлаа хөгжүүлэхийн тулд биеийн тамир дасгал хийнэ.	-          Бие мах бодийн хувьд насанд хүрэгсдийн загвар тогтсон байна. -          Ганда төрх байдалтайгаа дасан зохицоно.
Òàíèí ìýäýõүй	-          Бодит биш зорилго тавьдаг. -          Зорилго нь байнга өөрчлөгдөнө.-          Мөрөөдөмтгий, Сэтгэл санаа тогтворгүй,-          Жаахан хүүхэд шиг үзэхэд дургүй, хувийн нууц ихтэй болно. -          Өөрт тохиолдсон бэрхшээлийг дөвийлгөн хэн ч ойлгохгүй гэж үзнэ.	-          Сэтгэн бодох ба бүтээлч чадвар нэмэгдэнэ.-           Óäààí õóãàöààíû ¿ð ä¿íã õàðàõ ÷àäâàðòàé áîëíî. -          Шинэ биедээ дасан гадна төрхөө сайжруулах талаар их анхаарна. -          Мэдрэмжийн хүрээ тэлнэ, аюулаас айхгүй эрсдэлтэй зан үйл гаргана. -          Янз бүрийн туршилт хийнэ /мансууруулах бодис, найзууд, ажил эрсдэлтэй алхамууд хийх/	-          Õèéñâýð ñýòãýëãýý òîãòîíî. -          Èðýýä¿éã õàðíà.-          Óäààí õóãàöààíû äàðààõ ñîíãîëòîíä èòãýíý. -          Тогтсон ёс суртахууны хэм хэмжээ болон биеэ зөв авч явах ухамсартай болно.-          Үнэт зүйлс нь улам тодорхой болно.-          Шүүмжлэлд хүлээцтэй хандана
Ñýòãýл зүйн	-          Áèå áÿëäðûí òóõàé îéëãîëò ººð÷ëºãäºíº-          Олны анхааралд байгаа мэдрэмжтэй-          Ааш зан тогтворгүй.-          Хийсвэр мөрөөдөх бодит биш зорилго тавина. -          Ганцаар байх дуртай, хөвгүүд илүү хувиа хичээмтгий байна.	-          Õèéñâýðëýõ ñýòãýëãýý òîãòîíî.-          Өөрийн биедээ дасаж гадна төрхөө сайжруулах талаар их анхаарна. -          Үе тэнгийнхнээс хамаарал ихтэй.-           Эрсдэлд өртөмхий болно.-           Сэтгэл гутрах явдал их.-          Өөрийн болон бусдын сэтгэлийг илүү ойлгодог болно	-          Îþóíû áîëîí ¿¿ðýã õàðèóöëàãàà òîäîðõîéëîõ ÷àäâàð áèé áîëíî. -          Эцэг эхийн болон бусдын шүүмжлэлийг хүлээж  авах чадвартай-           Бие дааж шийдвэр гаргана.-           Эцэг эхийн үгэнд орно. -          Охид илүү хувиа хичээн
Ãýð á¿ë íèéãìèéí	Áèå äààñàí áàéäàë, õàðààò áàéäëûí õÿçãààðûãòîãòîîæñóðíà эцэг эхтэйгээ зөрчилдөж эхэлнэ.Маргаанч зөрүүд, Хувийн нууц ихтэй болно	Õÿíàëò òàâèóëàõ äóðã¿é áîëíî.Үүнээс болж гэр бүлийн зөрчилдөөн  үүснэ.	Ганцаарчилсан харьцааг илүү эрхэмлэдэг.  Хувь хүний хувьд өөрийн бодит мэдрэмжтэй. Õ¿¿õýä-ýöýã ýõèéí õàðèëöàà íüнасанд хүрэгсэдийн  õàðèëöàà áîëæ ººð÷ëºãäºíº
¯å òýíãèéíхýí	-          Ижил хүйсийн найз нөхдийг эрхэмлэнэ. -          Íàéç íºõäèéí òîãòâîðã¿é íýãäëèéã õàéõ. -          Ижил хүйсийн найз нөхөд олонтой болно.	-          ªºðèéí ãýñýí ä¿ð òºðõºº òîäîðõîéëîõ õýðýãöýýнэмэгдэнэ. -          ¯å òýíãèéíõýíийн нөлөө хамгийн их байна. -          Дарамт шахалтанд орно.-          Мөн эсрэг хүйсийн найз нөхдийг хүсэмжилнэ.-          Бусдын анхаарлыг татах, улмаар болзох	-          ¯å òýíãèéíõíèé á¿ëãýýñ õóâü õ¿ì¿¿ñèéí õîîðîíäûí íºõºðëºëèéã ýðõýìëýíý.-           Үе тэнгийнхний нөлөөнд автах нь багасна. -          Таалагддаг хүмүүсээс дотны хүмүүсээ сонгоно.
Áýëãèéí àìüäðàë	-          Биений юм ирэх, нойтон зүүд зүүдлэх шинжүүд илэрч өºðèé㺺 òàíüæ ìýäýæ, ¿íýëíý. -          Охидод хөх ургаж эхэлнэ. -          Хөвгүүдэд бэлэг эрхтэн хэмжээгээрээ томорно.	-          Умдаг суга далд хэсгүүдэд үс ургана.-           Ñýòãýë õºäëºëä àâòàíà.-          Ýñðýã õ¿éñèéíõíèéõýý àíõààðëûã òàòàæ áàéãàà ýñýõýý ìýäýðíý. -          Бэлгийн харилцааг сонирхоно, туршиж үзнэ.	-          Бэлгийн чиг хандлагаа мэдэж, тîãòâîðòîé õàðèëöàà òîãòîîíî.-          Õàðèëöàí áèå áèåäýý òàòàãäàíà. -          Èðýýä¿éí àìüäðàëàà òºëºâëºíº

өсвөр насны хүүхдийн онцлог

Мэдээлэл 2.

   Өсвөр насны хүүхдийн хөгжлийн онцлог, тэдгээрийн талаарх эрдэмтдийн үзэл баримтлал

       НҮБ-ын төрөлжсөн байгууллагууд, ДЭМБ-ын тодорхойлолтоор өсвөр нас гэдэг нь[1] хүүхэд ахуй нас ба орь залуу насны хооронд орших үе шат бөгөөд 10-19 насныхан юм. 

   Шилжилтийн гэж нэрлэхийн учир нь:

1.    Хүүхдийн физиологийн хөгжил, бэлгийн бойжилт эрчимтэй явагдан бэлгийн хоёрдогч шинж тэмдэгүүд илрэн охид эмэгтэй хүний, хөвгүүд эрэгтэй хүний намба төрхтэй болно. Бэлгийн сонирхол, хүсэл тэмүүлэл үүсэж  “Хүүхдийн” гэсэн бүхнээс тусгаар байхыг эрмэлзэнэ.

2.    Сэтгэл зүйн хувьд хүүхэд өөрийгөө “том хүн” боллоо хэмээн бодож “Насанд хүрсэн хүний” байр сууринаас аливаад хандахыг эрмэлзэнэ. Энэхүү мэдрэмжийн илрэл нь:

-          Насанд хүрэгчдийн гадаад онцлог шинж, төрхийг дуурайх

-          Нийгэмшихүйн хүрээнд дээрхи мэдрэмж нь насанд хүрэгч ба өсвөр насныхны хоорондын хамтын ажиллагааны явцад илрэх

-          Оюун ухааны хүрээнд дээрхи мэдрэмж нь мэдлэг чадвараа нэмэгдүүлэх гэсэн хүсэл тэмүүллээр илэрч гарч байдаг.

Өсвөр нас гэдэг бол тэр чигээрээ харилцаа байдаг. Үүнийг эцэг эхчүүд насанд хүрэгчид тэр бүр ойлгохгүй “жаахан хүүхэд юу ч мэдэхгүй” гэсэн хандлага байсаар байдаг. Өсвөр насныхны хүүхдэрхэг төрх байдлын цаана байгаа “Том хүн” болох, насанд хүрэх чиг тэмүүлэлд гарч байгаа өөрчлөлтийг нь багш, эцэг эхчүүд олж хараагүй захирч тушаан буруу харьцсанаас болж зөрчил үл ойлголцлын зөрчил үүсэж байдаг. 

Өсвөр насанд гардаг үндсэн өөрчлөлт нь:

1.    Бие бялдар биологийн өөрчлөлт

/Биеийн галбир, дүр төрх, бэлгийн хөгжлийн үйл ажиллагаа, бэлгийн хоёрдогч шинж тэмдэгүүд илрэн гарах/

2.    Сэтгэл зүйн өөрчлөлтүүд

/Өөрийн бие бялдар, оюун ухааны тухай бодох, үзэл санаагаа илэрхийлэх, дэлхий ертөнц, нийгмийн тухай бодол эрэгцүүлэл хийх гм/

Эдгээр сэтгэл зүйн өөрчлөлтийн илрэх зан үйл нь уриалан дуудах, азаа турших, архи тамхи мансууруулах бодис хэрэглэх, бэлгийн харьцаанд орох, нийгмийн үйл ажиллагаанд оролцох, өөрийн эрхээ хамгаалах, өөрийн болон бусдын өмнөөс үүрэг хариуцлага хүлээх, зохион байгуулалттай элдэв зүйлд уруу татагдах зэргээр илэрч байдаг. Өсвөр үеийнхний бие махбодь, танин мэдэхүй сэтгэл зүйн өөрчлөлтийг насны 3-н үе шатаар нь авч үзэх нь илүү үр дүнтэй.   

                                                                  Дараагийн хуудсанаас уншаарай.

---

[1] http://www.chemn.moh.gov.mn

Блогийн танилцуулга

Та

•    Өсвөр насны хүүхэд бол /10-18 нас/
•       Өсвөр насны хүүхэдтэй холбоотой асуудал бол энэхүү блогт хандаж мэргэжлийн хүнээс зөвлөгөө авах болно.

   Мөн та энэхүү блогоор дамжуулан өөрт тохиолдсон асуудал, асуудлаас гарсан шийдэл, үе тэнгийнхэндээ харилцан зөвлөгөө, мэдээлэл өгч, туршлага солилцох боломжтой.

Блогийн зорилго: Өсвөр насны хүүхдүүдэд тулгамдаж буй асуудлын талаар зөвлөгөө, мэдээлэл өгч, харилцан туршлага солилцож, асуудлын гарцыг хамтдаа олоход чиглэнэ.

Блогийн дүрэм:

1. Хүний эрхийн зарчмыг дээдлэх
2. Зар сурталчилгааны мэдээлэл оруулахгүй байх
3. Худал мэдээ, мэдээлэл өгөхгүй байх
4.   Нэг нэгнийгээ хэл, амаар доромжлохгүй байх  /хүндэтгэлийн үг хэрэглэх/
5. Хандаж байгаа үйлчлүүлэгч аль болох нэг нэрнээсээ бичих, янз бүрийн ойлгомжгүй нэр өгч хандахгүй байх /өөрийн нэрээ товчлох эсвэл өөр нэр өгч түүгээрээ байнга хандах г.м/

Дээрх дүрмийг зөрчсөн тохиолдолд таны comment /сэтгэгдэл/-ийг шууд устгах болно.

Блогийн зарчим:

·         Үйлчилгээ болон харилцааны соёлыг эрхэмлэх

·         Таны нууцыг хадгалан  зөвлөгөө, мэдээлэл өгч харилцан ажиллана.